03:59 10/03/2023
Dinh Đá Nổi, tọa lạc tại ấp Bình Tây, xã Bình Phú, huyện Châu Phú từ lâu đã trở thành điểm đến tâm linh của người dân trong và ngoài huyện. Nơi đây có nhiều giai thoại thời khẩn hoang; đồng thời, cũng là nơi ghi dấu sự kiện lịch sử của địa phương của cuộc khởi nghĩa Bảy Thưa của nghĩa binh Gia Nghị.
Nhiều người muốn tìm hiểu vì sao có tên gọi là dinh Đá Nổi, tạo sự tò mò người nghe đến tên dinh. Chuyện kể rằng, ngày xưa trên cánh đồng lao sậy mênh mông, trong lúc người dân đến khai hoang bắt gặp có tảng đá to hình cầu nổi lên mặt đất. Người dân địa phương vẫn không thể lý giải vì sao giữa vùng đất đồng bằng lại có hòn đá nổi lên như thế. Qua thời gian, hòn đá vẫn không dịch chuyển đi đâu. Về sau, người dân địa phương xem hòn đá là vật linh thiêng và theo tập quán địa phương, người dân lấy hiện tượng đá nổi và đặt dinh Đá Nổi. Họ lập bàn thờ cúng hòn đá như một dạng tín ngưỡng nhân gian là nơi để người dân địa phương thờ cúng và cầu cho quốc thái dân an, mưa thuận, gió hòa, mùa màng bội thu và cầu những điều mong ước trong cuộc sống... từ đó, dinh Đá Nổi được dựng lên và hình thành nên từ đó.
Theo người dân địa phương, trước đây vùng này là chốn lâm địa với cây hoang, cỏ dại, lau sậy tràn lan. Tại vị trí dinh hiện nay có một gò đất lạng, người dân đi làm đồng và chăn trâu thường đến gò đất để nghỉ ngơi. Có điều đặc biệt khi trâu đến đây thì thường hay ghóng lên và không lại gần gò đất, lâu dần người dân nghĩ gò đất lạng chính là nơi chốn linh thiêng liền dựng nơi để thờ cúng. Về sau, người dân quyết định dựng dinh hẳn hoi để việc thờ cúng được trang trọng hơn, do tọa lạc giữa đồng trống mênh mênh, vào mùa nước nổi dinh thường hay ngập nước. Với ý định cất dinh ở vị trí cao ráo, người dân địa phương đã đào đất đắp gò. Trong quá trình đào, mọi người phát hiện nhiều cây gỗ có đục lỗ sẵn, giống như phục vụ cho việc xây dựng công trình và rất nhiều chén dĩa chôn vùi dưới lòng đất. Nghĩ chốn này, xưa kia là nơi ở của “quan đàng cựu” nên người dân vẫn tiếp tục dựng dinh thờ cúng, dù không khẳng định được ai là chủ của khu đất này. Số gỗ tìm được trong quá trình đào đất họ chất lên gò cạnh dinh thờ.
Theo Ban quản lý dinh cho biết, theo một số nhà nghiên cứu về sự nghiệp, thân thế Đức Quản cơ Trần Văn Thành, thì vị trí dinh trùng khớp với nơi đặt kho lương thực của cuộc khởi nghĩa Bảy Thưa. Từ đó, người dân địa phương đã lập bàn thờ Quản cơ Trần Văn Thành để thờ cúng tưởng và ghi ơn Đức Quản cơ trong công cuộc chống giặc ngoại xâm cho đến ngày nay.
Ông Nguyễn Văn Tuấn, Ban quản lý dinh, cho biết; hàng năm vào ngày 21, 22 tháng 02 âm lịch, Ban quản lý tổ chức lễ cúng tưởng nhớ Đức Quản cơ chống Pháp hy sinh, cũng là để nhắc nhở con cháu đời sau ghi nhớ công ơn cha ông đến đây khẩn hoang, lập làng, lập ấp….
Do vị trí của dinh nằm giữa đồng cách đường khoảng 300m, để tạo điều kiện cho người dân đến thắp hương và cúng bái, Ban quản lý dinh đã vận động nhân dân xây dựng bê tông từ đường chính vào dinh. Đồng thời, đến năm 2015, Ban quản lý dinh Đá Nổi đã được sự cho phép Ủy ban nhân dân xã Bình Phú để trùng tu dinh được khang trang hơn, nơi hòn đá nổi cũng được bao bọc trong một vòng thành bằng xi măng, với tổng kinh phí gần 2 tỷ đồng, do người dân trong và ngoài xã đóng góp.
Dù là chỉ là câu chuyện thiêng liêng, huyền bí về hòn đá nổi giữa cánh đồng lau sậy mênh mông đã trở thành nơi thiêng liêng và thờ tự Đức Quản cơ Trần Văn Thành của người dân địa phương. Dù chỉ là di tích chỉ nhuộm màu dân gian, nhưng dinh Đá Nổi thực sự là điểm đến lý tưởng cho những ai muốn tìm hiểu một phần lịch sử liên quan đến Quản cơ Trần Văn Thành. Qua đó, để hiểu rõ hơn về cuộc khởi nghĩa Bảy Thưa hào hùng và nhắc nhở những ai đến đây về tinh thần yêu nước, lòng tự hào dân tộc để xứng đáng với sự hy sinh của các bậc tiền nhân.
Đặng Trang