Hiệu quả của vaccine COVID-19 với người bệnh viêm ruột

10:37 27/09/2021

Tiêm vaccine COVID-19 là cần thiết cho bệnh nhân IBD

     Đại dịch COVID-19 đã cướp đi sinh mạng của hơn 4,71 triệu người trên toàn thế giới. Các nhà khoa học đã làm việc với tốc độ kỷ lục để phát triển vaccine, thuốc trị liệu và các phương tiện khác để ngăn chặn đại dịch.

     Để đáp ứng nhu cầu toàn cầu, sự phát triển nhanh chóng của vaccine COVID-19 đã đặt ra một số thách thức đáng kể trong việc triển khai vaccine. Các thử nghiệm lâm sàng đã loại trừ một số nhóm dễ bị tổn thương. Do đó, hiệu quả của vaccine COVID-19 với các nhóm này là chủ đề được các nhà nghiên cứu quan tâm.

     Bệnh viêm ruột và COVID-19

     Bệnh viêm ruột (Inflammatory Bowel Disease – IBD) là bệnh lý mãn tính có thể xuất hiện trên toàn bộ ống tiêu hóa từ thực quản đến hậu môn. IBD gây ra các tổn thương khiến lớp niêm mạc bị viêm, sưng đỏ. Theo thời gian, tình trạng viêm sẽ tạo nên các vết loét khiến cơ thể cảm thấy đau đớn, khó chịu, buồn nôn, xuất huyết… Giai đoạn tiến triển nặng hơn sẽ khiến thành ruột bị thủng gây nhiễm trùng, áp xe hoặc các biến chứng nguy hiểm đến tính mạng

    Bệnh viêm ruột được chia thành 02 loại chính là viêm loét đại tràng và bệnh Crohn với các triệu chứng, biểu hiện và vị trí gây bệnh tương đối khá giống nhau. Khi điều trị, các bác sĩ sẽ chủ yếu tập trung vào việc kiểm soát tình trạng viêm, và do đó, nhiều bệnh nhân phải điều trị bằng các liệu pháp miễn dịch.

     Phương pháp điều trị miễn dịch bao gồm sử dụng chất đối kháng với yếu tố hoại tử khối u (TNF), sinh học nhắm mục tiêu không phải TNF, chất điều hòa miễn dịch và liệu pháp phân tử nhỏ nhắm mục tiêu. Các loại thuốc IBD được kê đơn thường xuyên, thậm chí cả liệu pháp ức chế miễn dịch hoặc sinh học, cũng không khiến nguy cơ mắc bệnh cao hơn. Bệnh nhân nên tiếp tục dùng tất cả các loại thuốc IBD thông thường của họ theo quy định.
Tuy nhiên, bệnh nhân IBD đang điều trị bằng thiopurines và corticosteroid ban đầu có thể làm tăng nguy cơ phát triển nhiễm trùng SARS-CoV-2 nặng.

     Ngoài ra, các nhà nghiên cứu còn phát hiện ra rằng SARS-CoV-2 có thể lây nhiễm trực tiếp vào các tế bào đường tiêu hóa thông qua thụ thể men chuyển (ACE) 2 có màng bao bọc. Một báo cáo gần đây chỉ ra rằng 17,6% bệnh nhân IBD với COVID-19 bị viêm ruột kết với các triệu chứng tiêu hóa.

     Mặc dù vai trò của SARS-CoV-2 trong việc làm trầm trọng thêm bệnh IBD không được ghi nhận, nhưng nhiều nghiên cứu đã gợi ý rằng virus này có thể kéo dài tình trạng đau đớn do IBD gây ra.

     Hiệu quả của vaccine COVID-19 ở bệnh nhân viêm ruột

    Số lượng dữ liệu có sẵn hạn chế liên quan đến tác động của vaccine đối với bệnh nhân IBD nhưng nhiều nghiên cứu hơn trong lĩnh vực này đang được tiến hành. Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng tiêm vaccine COVID-19 là cần thiết cho bệnh nhân viêm ruột. Dựa trên những nghiên cứu này, các nhà khoa học đề xuất rằng bất kể liệu pháp y tế nào đối với bệnh nhân IBD, việc tiêm vaccine COVID-19 là cần thiết.

     Các nhà khoa học tin rằng bắt buộc phải thiết kế các hướng dẫn để hỗ trợ cả hai nhóm, những người cung cấp và nhận vaccine COVID-19, để tiêm chủng an toàn. Một đánh giá mới được công bố trên tạp chí GastroHep đã ghi lại các vectơ tiêm chủng phổ biến hiện có để đánh giá lợi ích và mối quan tâm của việc tiêm chủng ở bệnh nhân IBD khi sử dụng thuốc ức chế miễn dịch. Các tác giả của nghiên cứu này tin rằng báo cáo này sẽ mang lại lợi ích to lớn cho các nhà y tế khi tiêm chủng cho bệnh nhân IBD.

     Trong đánh giá này, các nhà nghiên cứu đã xem xét tất cả các nghiên cứu đã được công bố liên quan đến các nghiên cứu giai đoạn 1/2 và / hoặc giai đoạn 3 và 4 về tiêm vaccine COVID-19. Họ cũng đã xem xét các thông cáo truyền thông từ các công ty dược phẩm, dữ liệu đăng ký an toàn và các báo cáo từ các cơ quan quản lý thuốc. Đồng thời đánh giá tác động của vaccine đối với các nhóm đặc biệt bao gồm bệnh nhân IBD đang mang thai, cho con bú và những người bị ức chế miễn dịch.

Các loại vaccine COVID-19 hiện có, an toàn với người bệnh viêm ruột

     Các nghiên cứu trước đây liên quan đến hiệu quả của một liều vaccine COVID-19 trên bệnh nhân IBD đang điều trị liệu pháp ức chế miễn dịch, chẳng hạn như corticosteroid, thuốc điều hòa miễn dịch và kháng TNF, cho thấy đáp ứng miễn dịch giảm. Tuy nhiên, hai liều vaccine cho thấy hiệu quả tốt hơn.

     Một nghiên cứu đoàn hệ quan sát đa trung tâm bao gồm 6.935 bệnh nhân IBD bị nhiễm SARS-CoV-2 được điều trị vedolizumab, thuốc điều hòa miễn dịch hoặc liệu pháp kháng TNF, cho thấy tỷ lệ nhiễm trùng có triệu chứng là tương tự nhau bất kể phương pháp điều trị được cung cấp.

     Các nhà nghiên cứu đã xác định ảnh hưởng của các loại thuốc ức chế miễn dịch đối với vaccine COVID-19. Họ đã phân tích báo cáo của một nghiên cứu bao gồm một nhóm thuần tập bao gồm 436 bệnh nhân cấy ghép đang sử dụng thuốc ức chế miễn dịch và đã được chủng ngừa COVID-19. Nhóm thuần tập này đã nhận được vaccine do Moderna hoặc Pfizer-BioNTech phát triển và cả hai loại vaccine này đều có hiệu quả. Tuy nhiên, phần trăm hiệu quả thấp hơn so với báo cáo thử nghiệm lâm sàng.

     Các loại vaccine COVID-19 hiện có, an toàn với người bệnh viêm ruột

     Các tác giả khuyến cáo tiêm chủng COVID-19 cho tất cả người lớn, bao gồm cả những người bị IBD, mà không có chống chỉ định. Không có đủ dữ liệu cho những người mang thai bị IBD, vì vậy những rủi ro và lợi ích cần được thảo luận với bệnh nhân.

     Bằng chứng về hiệu quả của vaccine COVID-19 trong nhóm ức chế miễn dịch còn hạn chế. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu nhấn mạnh rằng với bằng chứng hiện tại, các loại vaccine hiện có là an toàn cho nhóm này.

     Như vậy, các tác giả đã ủng hộ việc tiêm vaccine COVID-19 ở tất cả người lớn mắc bệnh IBD. Tuy nhiên, tiêm vaccine COVID-19 ở trẻ em bị IBD không được khuyến khích vì thiếu dữ liệu an toàn. Phần lớn các nghiên cứu đã chỉ ra rằng nhóm này có nguy cơ nhiễm COVID-19 nặng tương đối thấp. Với dữ liệu mới nổi về hiệu quả của vaccine COVID-19 trên các nhóm dễ bị tổn thương, các khuyến nghị sẽ được cập nhật liên tục./.

Lê Tiên